‘Wat ik vaak te horen krijg is dat zich van onder mijn rationeel ogende kalmte een uitzonderlijke gevoeligheid kenbaar maakt en dat mijn toewijding voelbaar is’

In het isolement van zijn atelier kan Guus Koenraads wekenlang bezig zijn met een schilderij. Door een uitgekiende balans tussen licht, kleur, lijn, reliëf, vorm en verf bouwt hij zijn architectonische werken laag voor laag op. Zijn schilderijen zijn geen weergave van de werkelijkheid; het zijn uitgekristalliseerde notities van zijn persoonlijke ruimtebelevingen, door hem ook wel “imaginaire ruimten” genoemd. In dit interview vertelt Guus meer over zijn achtergrond, werkwijze en zijn amuses.

Kun je jezelf kort voorstellen?

‘Mijn naam is Guus (Augustinus, Gerardus, Maria) Koenraads en ik ben op 1 november 1949 in Eindhoven geboren als negende kind in een gezin met twaalf kinderen. Mijn vader was in het bouwtechnisch onderwijs actief en dat had zijn weerklank in het gezin. Als puber wilde ik etaleur en reclametekenaar worden en daarvoor ging ik naar de Detailhandelsschool. Vervolgens deed ik de Rijks Middelbare Tuinbouwschool te Nijmegen en ging ik naar de Rijks Hogere School voor Tuin- en Landschapsinrichting te Boskoop. Na een tijd als ontwerper van de openbare ruimte voor de gemeenten Breda en Geldrop te hebben gewerkt, begon ik in 1975 aan de avondopleiding Vrije Beeldende Kunst aan de Akademie Industriële Vormgeving te Eindhoven. In 1983 studeerde ik af en vervolgde ik mijn studie aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht, waar ik mijzelf toelegde op schilderen, multimedia en installaties.’

‘Naast Jan van Eyck-directeur William Pars Graatsma en de kunstenaars Ko Sarneel en David Vandekop, heb ik veel te danken gehad aan gastdocenten als Marlène Dumas, JCJ Vanderheyden en Shinkichi Tajiri. In 1984 ontving ik uit de handen van koningin Beatrix de Koninklijke Subsidie voor de Vrije Schilderkunst. In 1986-1987 nam ik op uitnodiging van kunstenaar Shinkichi Tajiri als gast deel aan Klasse Tajiri binnen de Hochschule der Künste te Berlijn. Tegelijkertijd werkte ik in alle rust in een atelier in Künstlerhaus Bethanien. Vanaf 1997 heb ik zeventien jaar met veel plezier (parttime) gewerkt als docent Toegepaste Ruimtelijke Vormgeving en Interieur-Exterieur aan SiNTLUCAS te Boxtel. Daarnaast heb ik voldoende tijd om mijn eigen vrije werken te laten ontstaan en deze regelmatig op solo- en groepstentoonstellingen te presenteren. Mijn werken zijn door diverse instellingen, bedrijven, overheden en particuliere verzamelaars aangekocht.’

‘Ik heb veel te danken gehad aan gastdocenten, zoals Marlène Dumas, JCJ Vanderheyden en Shinkichi Tajiri’

Hoe omschrijf je jouw kunstpraktijk?

‘Mijn focus ligt vooral op het schilderen, maar ik maak ook wandobjecten, sculpturen en grafiek en ik fotografeer, het liefst met een polaroidcamera. Mijn voorkeur voor polaroid heeft te maken met de eenmaligheid, er is slechts een kans. Het chemische proces van de polaroid doet de rest. Het beeld in die foto’s breng ik terug tot het minimale. De uiteindelijke uitsneden van de polaroidfoto’s worden gescand en op groter formaat uitgeprint door een inkjetprinter.’

‘Bij het afstuderen aan de Akademie Industriële Vormgeving Eindhoven heb ik het schilderen en tekenen naar waarneming achter mij gelaten. Mijn voorkeur ligt immers bij abstractie. Het gevoel voor maat, vorm en verhoudingen heb ik van mijn vader en ik had al vroeg belangstelling voor architect Rietveld en zijn tijdgenoten. Tijdens mijn werkperiode aan de Jan van Eyck Academie schilderde ik, expressief, met acrylverf op grootformaat papier met door mij opgelegde restricties. Het formaat van het papier werd bepaald door mijn uitgestrekte lichaamsmaat plus kwast, en met twee flacons acrylverf – wit en zwart – moest ik een beeld kunnen scheppen. Zo ontstonden mijn grisaille schilderingen.’

‘Bij het afstuderen aan de Akademie Industriële Vormgeving heb ik het schilderen en tekenen naar waarneming achter mij gelaten’

‘Juist in de hectische stad Berlijn, waar ik een poos verblijf op uitnodiging van kunstenaar Shinkichi Tajiri, wordt mijn werk stiller en eenvoudiger, zowel van opzet als van inhoud. Voor het eerst kan ik, zonder dagelijkse beslommeringen en zorgen voor brood op de plank, mijzelf concentreren op mijn werk. Door de rust en de tijd te nemen krijg ik meer overzicht in wat ik doe en uiteindelijk verdwijnt ook het handschrift en de toets in mijn werken. Mijn schilderijen zijn opgebouwd uit horizontale lijnen en vlakken, laag voor laag aangebracht, in uiteindelijk egale vlakken. De dikte van deze lagen laat soms een reliëf ontstaan. Het worden als het ware imaginaire ruimten. De diagonaal en het perspectief worden door mij niet gebruikt.’

‘Mijn ontwikkelingen binnen het schilderen zijn die van kleine stapjes en mijn productie ligt laag. Niet dat ik niet voldoende werk, maar omdat ik vaak delen wegschilder of het vernietig door het geheel over te schilderen. De schilderijen stapelen zich dus niet op binnen mijn atelier. Dit vind ik heerlijk en niet alleen omdat mijn atelier vrij klein is. Ruimte, weet je wel… Ik maak omdat ik niet anders kan. Het is voor mij een vorm van (over)leven en er is niet iets anders dat ik beter kan. Het proces, het onderweg zijn is voor mij belangrijker dan het einddoel. Dit geldt voor mijn lange afstandswandelingen, maar ook voor het creëren van kunst. Met mijn onderzoek naar kleur versus geen kleur, lijn versus vlak, dun versus dik, klein versus groot, licht versus donker, wand versus vloer etc. kan ik nog jaren vooruit. Ondertussen is de natuur mijn grootste vriend geworden.’

Wat wil je vertellen met je kunst?

‘Wat ik beslist niet ben is een intellectueel, ik ben meer praktisch ingesteld. Grote verhalen heb ik niet, anders zou ik verteller of schrijver zijn. Met mijn werk heb ik geen specifieke boodschap. Het zijn als het ware gecomprimeerde en uitgekristalliseerde notities van mijn persoonlijke ruimtebelevingen. Wekenlang kan ik, geconcentreerd als een monnik, aan een schilderij werken. Het is iedere keer een nieuwe zoektocht. Tijd, vorm, kleur en ruimte; ik kan er mijn leven mee vullen. Wat ik vaak te horen krijg is dat zich van onder die rationeel ogende kalmte een uitzonderlijke gevoeligheid kenbaar maakt en dat mijn toewijding voelbaar is. Dat een kunstwerk niet groot hoeft te zijn om te imponeren bewijzen mijn amuses voor Galerie Wilms. Een werkje van 15 bij 15 bij 5 centimeter kan wand of zelfs ruimte vullend zijn.’

‘Met mijn werk heb ik geen specifieke boodschap. Het zijn als het ware gecomprimeerde en uitgekristalliseerde notities van mijn persoonlijke ruimtebelevingen’

Wat inspireert jou?

‘Mijn directe woon- en leefomgeving, liefde voor kunst en architectuur en vooral het landschap inspireren mij. Graag maak ik lange afstandswandelingen in de natuur. Mijn persoonlijke ruimte-ervaringen vertaal ik naar objectmatige, abstracte, schilderijen binnen de beslotenheid van mijn atelier. Het worden geen weergaven van de werkelijkheid, maar het zijn als het ware “imaginaire ruimten”. Ik wil niets kopiëren uit de bestaande wereld, maar juist nieuwe beelden toevoegen aan deze wereld. Beelden die niet als een verhaal te lezen zijn. Tijd en licht zijn voor mij belangrijke gegevens om ruimte te kunnen creëren.

Het onthaasten, de traagheid… Er zijn verschillende kunstenaars die ik waardeer en waar ik respect voor heb, zowel voor de persoon in kwestie als voor hun werk. Wat ik echter nooit heb gehad is een bepaald idool, een verafgoding of een verheerlijking van wie dan ook. Ik zal er enkele noemen: JCJ Vanderheyden, Maria van Kesteren, Bob Bonies, Christie van der Haak, Paul Panhuysen, Ad Dekkers en Yumiko Yoneda.’

‘Een kunstwerk hoeft niet groot van formaat te zijn om “groots” te zijn’

Kun je iets vertellen over jouw amuses?

‘Ik vind Amuse van Galerie Wilms een sympathiek initiatief. Zij presenteren de amuses onder het credo small art for big collectors. Sinds 2019 neem ik deel aan dit initiatief omdat het een vorm is dat mij aanspreekt. Een kunstwerk hoeft niet groot van formaat te zijn om “groots” te zijn. De schilderijtjes van mijn hand, in het formaat 15 bij 15 bij 5 centimeter, maak ik exclusief voor Amuse. In een tijd dat het bijna standaard is dat het leven alsmaar duurder wordt, vind ik het juist belangrijk een goed werk te kunnen leveren voor een sympathieke prijs, ook om jonge kunstliefhebbers de mogelijkheid te bieden om een kunstwerk aan te schaffen of om hun kunstverzameling uit te breiden. De meimaand betekent voor mij ‘Mariamaand’. Graag onderneem ik in deze maand spirituele en contemplatieve tochten. Ik ben fan van Maria en daarom schilder ik speciaal voor Amuse enkele zogenaamde “Mariaschilderijtjes”. Deze schilderijtjes ontstaan in mijn bijna lege atelier terwijl ik luister naar Marialiederen.’