‘Binnen de zelfopgelegde beperking van geometrische vormen blijkt een wereld te bestaan van eindeloze mogelijkheden en variaties’

Kai Kuper maakt met kleurpotlood indringende tekeningen en objecten waarin geometrische, abstracte vormen de hoofdrol spelen. De kleurrijke patronen hebben een hypnotiserende werking en nodigen je uit op een visuele reis langs herinneringen, associaties en gedachtes. Kuper deed de lerarenopleiding Tekenen en Textiele Werkvormen in Amsterdam en studeerde aan de Academie Beeldende Kunsten te Maastricht. Via vijf vragen nodigden we haar uit om ons een inkijkje te geven in haar kunstenaarschap, werkwijze en tekentechnieken.

Kun je jezelf kort voorstellen?

‘Mijn naam is Kai Kuper en ik woon en werk in het Limburgse Eijsden. In Amsterdam heb ik de lerarenopleiding Tekenen en Textiele werkvormen gevolgd. Vervolgens ben ik naar Maastricht verhuisd en daar studeerde ik Autonome Vormgeving aan de Academie Beeldende Kunsten. Ik maak kleurpotloodtekeningen; zowel plat en ruimtelijk, als bewegend.’

Wat maak je en waarom?

‘Na mijn afstuderen aan de ABK in 1992 heb ik een aantal jaren in het volwassenonderwijs teken- en schilderles gegeven. Door het geven van tekenlessen ben ik zelf ook het kleurpotlood weer gaan oppakken. In het begin hadden mijn tekeningen een figuratief, verhalend karakter. Vanaf 2016 maak ik echter alleen nog gebruik van de geometrische basisvormen cirkel, vierkant en driehoek. Binnen deze zelfopgelegde beperking blijkt een wereld te bestaan van eindeloze mogelijkheden en variaties.’

‘Tijdens de lockdown ben ik een visueel dagboek begonnen om mijn gemoedstoestand in kaart te brengen. Iedere dag transformeerde ik één woord in vorm en kleur. Het gebruik van kleur tijdens deze periode was voor mij heel belangrijk, het vervulde een fysieke behoefte. Dit project kreeg de Titel Mapping a Frame of Mind en vormt de basis voor mijn huidige werk.’

‘Tijdens de lockdown ben ik een visueel dagboek begonnen om mijn gemoedstoestand in kaart te brengen. Iedere dag transformeerde ik één woord in vorm en kleur’

‘Meestal begin ik een tekening met het aanbrengen van een raster. Het meest voorkomende raster bestaat uit een vierkant van drie cm of een veelvoud daarvan. Daarna volgt een onderzoek naar kleurcombinaties. De interactie tussen kleuren roept bij mij onder andere herinneringen, geuren, emoties, muziek of woorden op. Mijn werk heeft een grafische, geconstrueerde uitstraling en mijn werkwijze is methodisch, maar het tekenen is intuïtief. Ik maak geen schetsen vooraf. De tekening begint met de opzet van één kleur. Dan kan het spelen beginnen.’

‘Het spelelement is een belangrijk onderdeel in mijn werk. Vandaar mijn keuze voor kleurpotlood. Het is een eenvoudig materiaal dat veel controle biedt, maar tegelijkertijd een kinderlijk en speels karakter heeft. Dat merk ik overigens ook aan de reactie van volwassenen wanneer ik vertel dat ik kleurpotloodtekeningen maak. De kleur van het potlood breng ik dik, dekkend en ongemengd op papier. Met deze techniek wordt de tekening van een persoonlijk handschrift ontdaan. Mijn focus gaat puur naar de werking van de kleuren en het patroon. Naast platte tekeningen, kunnen papier en potlood ook een object omkleden. De tekening verwordt zo tot wandobject of mobile.’

‘Kleurpotlood is een eenvoudig materiaal dat veel controle biedt, maar tegelijkertijd een kinderlijk en speels karakter heeft’

Wat wil je vertellen met je kunst?

‘Ik wil je uitnodigen op een visuele reis. Door het prikkelen van je oog wil ik een kijkervaring te faciliteren, waardoor een luikje in je bovenkamer wordt ontsloten en jij jouw verhaal bij het werk maakt. Er is immers nooit één vertelling.’

Wat inspireert jou?

‘Inspiratie kent vele bronnen. Van dagelijkse wandelingen met mijn hond Karel tot borduurwerk. Van muziek tot architectuur. Van beeldhouwkunst tot het licht dat op de Maas schijnt, maar ook mijn eigen tekeningen inspireren me. Omdat ik het potlood dik en dekkend aanbreng, is correctie vrijwel niet mogelijk. Keuzes die ik uitsluit, kunnen echter wel weer aanleiding geven tot het maken van nieuwe tekeningen. Vandaar dat ik ook werk in series.’

‘Door het prikkelen van je oog wil ik je uitnodigen op een visuele reis’

Kun je iets vertellen over je amuses?

‘Mijn amuses komen uit de serie Memories Stick. Dit zijn tekeningen als wandobjecten. Persoonlijke herinneringen zijn hierbij het uitgangspunt. Ze worden opgeborgen, beschermd en gekoesterd. De titel kan aanleiding geven tot een verhaal, zodat het zuiver persoonlijke, collectief menselijk kan worden. De amuses zijn letterlijk gevuld met een tekst over ‘de memorie’, in de vorm van proza of poëzie. Die tekst is echter niet leesbaar, enkel via een klein gaatje in de achterkant kun je er een glimp van opvangen.’

‘Naast het ruimtelijke werk heb ik ook twee platte tekeningen uit twee verschillende series toegevoegd. Het zijn kleinere zusjes van grotere werken, waarin ik onder andere speel met de ruimtelijkheid van een patroon.’